ساختمان مو – آناتومی و فیزیولوژی مو

برای همه‌ی مردم به دور از جنسیت یکی از فاکتورهای زیبایی ظاهری، داشتن موهای پرپشت و زیبا می‌باشد. علاوه بر زیبایی که موهای سر برای افراد به وجود می‌آورد، موهای نواحی قسمت‌های مختلف بدن هر یک وظیفه‌ای به عهده داشته و به محافظت از بدن کمک می‌نمایند به طور مثال موهای سر علاوه بر زیبایی، از پوست سر در برابر اشعه نور خورشید محافظت کرده تا پوست آسیب نبیند.

موهای موجود در گوش و بینی از ورود میکروب و باکتری‌ها به داخل بدن جلوگیری کرده و مژه‌ها و ابروها نیز از چشم‌ها در برابر ورود گرد و غبار و عرق محافظت می‌نمایند. حتی موهای زائد موجود در نواحی مختلف بدن نیز برای برقراری و کنترل دمای بدن تاثیر گذار می‌باشند. در این مقاله درباره ساختمان و اجزای مو، مطالبی ارائه شده است، برای کسب اطلاعات بیشتر با ما همراه باشید.

ساختمان مو

هر تار مو از اجزای مختلفی تشکیل شده و به دور هم گرد آمده اند تا یک تار مو به خوبی رشد کرده و مراحل رشد خود را طی نماید برخی از این اجزای موها مانند ساقه مو قابل مشاهده بوده و بدون استفاده از چشم مسلح قابل دید می‌باشند اما برخی دیگر از اجزای مو مانند ریشه موها در داخل پوست سر بوده و در لایه‌های عمیقی از پوست قرار گرفته‌اند. در داخل پوست، مو توسط فولیکول مو احاطه شده که خود به غده‌ای متصل است.
هر یک از فولیکول‌های مو به عضله‌ای متصل بوده که موجب بلند شدن و ایستادن موها در مواقع ضروری می‌شوند. این اعصاب حتی کوچکترین حرکت موها را نیز احساس می‌نمایند.

برای اطلاع از خدمات زیبایی خود می توانید با مشاورین کلینیک فوق تخصصی پوست و مو هلیا به صورت کاملاً رایگان از طریق شماره ۰۲۱۷۹۵۴۷ در ارتباط باشید. و همچنین از طریق پیام رسان واتس اپ به شماره ۰۹۱۲۲۵۰۲۰۵۰ تمامی سوالات خود در رابطه با خدمات پوست و مو و زیبایی را با ما در میان بگذارید.

• پیاز مو یا Hair bulb

هر یک از موهای شما هنگام خروج از پوست از فولیکول موها جدا شده و فرو می‌ریزند. پیاز موها در پایه فولیکول‌ها قرار دارند. در این قسمت سلول‌های رشد یافته‌ای وجود دارند که به هنگام رشد مو، بطور مداوم و دائم تقسیم شده و به سمت بالا فشار وارد می‌کنند.
زمانی که تقسیم‌های متوالی موجب شد که سلول‌ها به قسمت بالایی پیاز مو برسند، در ۶ لایه قرار می‌گیرند. این ۶ لایه به ۳ لایه بیرونی و ۳ لایه درونی تقسیم می‌شوند.
۳ لایه درونی از قسمت‌های کوتیکول، قشر و مدولا تشکیل شده و ۳ لایه بیرونی به لایه فولیکول تبدیل می‌شوند البته لازم به ذکر است که مدولا در  تمامی موها وجود ندارد بخصوص در موهایی که دارای قطر نازک می‌باشند.
آنچه عامل رنگ دار شدن موها می‌باشد، رنگدانه‌ای به نام ملانین مو است که در سلول‌های خاصی در پیاز مو قرار دارند. شاید برای شما سوال باشد که چرا موی تمامی افراد داری شکل و استایل یکسان نیست و چه چیزی موجب بروز این تفاوت میشود؟
در جواب به این سوال باید گفت که شکل فولیکول موها تعیین کننده شکل کلی موهای شما می‌باشد. اینکه موهایی صاف، موجی و یا کاملاً فرفری دارید، نشان از شکل فولیکول موهای شما می‌باشد.

• عضله راست کننده arrector pili

عضله آرکتور پیلی یک عضله کوچک است که به هر فولیکول مو و پوست متصل است. زمانی که این عضله تنش یافته و انقباض می‌کند، باعث می‌شود موها به حالت ایستاده بیفتند و یک جوش روی پوست ایجاد می‌شود. فولیکول مو به شکل یک لوله‌ای تشکیل شده و بخشی از مو را که زیر پوست قرار دارد، احاطه کرده و موها را تغذیه می‌کند.

• غدد سباسه Sebaceous glands

غدد سباسه اندامی در پوست شما هستند که سبوم را ایجاد و ترشح می‌کنند. سبوم، ماده‌ای است که به عنوان یک پوشش محافظ برای پوست شما عمل می‌کند و در حفظ رطوبت آن نقش دارد. اغلب غدد چربی به فولیکول‌های موی شما متصل می‌شوند. غدد سبوم را از طریق مجرای چربی به داخل فولیکول و روی سطح پوست ترشح می‌کنند.

• ساقه مو یا Hair shaft

همانطور که ذکر شد قسمتی از موها که از پوست سر خارج است و قابل مشاهده می‌باشد، ساقه مو نام دارد. در این قسمت از مو پروتئینی به نام کراتین وجود دارد که به یکدیگر فشرده شده و ذوب می‌شوند. کراتین علاوه بر ساقه مو در اندام‌های دیگر بدن از جمله ناخن‌ها نیز یافت می‌شود.
کراتین پروتئینی است که اگر در اندامی وجود داشته باشد، از آن اندام در برابر پارگی و آسیب محافظت کرده و اجازه نمی‌دهد که اندام مورد نظر دچار از هم گسیختگی شود. این پروتئین توسط دو نوع پیوند در کنار یکدیگر جمع شده و از پارگی جلوگیری می‌نمایند.

1. پیوندهای دی سولفید
2. پیوندهای هیدروژن

پیوندهای دی سولفید بسیار با دوام و ماندگار می‌باشند. اگر شما موهای خود را به شکل دلخواه بسته و هر زمان که اراده کنید می‌توانید موهای خود را به سلیقه خود در آورید، به دلیل نوع پیوندهای دی سولفید می‌باشد.

زمانی که شما موهای خود را به استایل دلخواه خود در می‌آورید، پیوندهای دی سولفید شکسته شده و از نو به شکل استایل جدید شما به یکدیگر متصل می‌شوند. این عامل باعث می‌شود که بتوانید در هر لحظه موهای خود را به استایل‌های مختلف شکل دهید.
اگرچه تعداد پیوندهای هیدروژن بسیار بیشتر از پیوندهای دی سولفید می‌باشند اما ضعیف‌تر می‌باشند. این پیوندها بسیار انعطاف پذیرتر از پیوندهای دی سولفید بوده و همین امر موجب شده که پس از خیس شدن موها به راحتی با گرما و باد خشک شده و به شکل اولیه خود بازگردند.
همانطور که میدانید ساقه مو از ۳ بخش و لایه تشکیل می‌شود که در ادامه درباره هر یک به صورت جداگانه توضیح داده شده است.

• کوتیکول Cuticle

آنچه که موجب درخشش و حفاظت از لایه‌های داخلی موهای شما می‌شود، کوتیکول مو است. این لایه از سلول‌های همپوشانی تشکیل شده است که رو به پایین قرار دارند همانند فلس ماهی. بعلاوه موجب به حداقل رسیدن حرکت رطوبت در داخل و خارج از قشر زیرین می‌شود بنابراین موجب می‌شود تا موهای شما تعادل و انعطاف داشته باشند.

• قشر

رنگدانه اصلی موهای شما از قشر تامین می‌شود. قشر شامل رشته‌های طویل کراتین است که این رشته‌ها توسط پیوندهای دی سولفید و هیدروژن در کنار یکدیگر مستحکم شده‌اند. از آنجایی که لایه کوتیکول نقش محافظت کننده ایفا می‌نماید، اگر کوتیکول خدشه دار شده و یا آسیب ببیند، قشر نیز دچار آسیب خواهد شد.

• مدولا Medulla

مدولا در موهای ضخیم یافت می‌شود و از طبیعی ترین اجزای مو و لایه‌های آن بشمار می‌رود. این لایه متشکل از سلول‌های نازک و شفاف بوده که همراه با هوا این لایه را شکل می‌دهند.
تا اینجا درباره ساختمان و اجزای مو (Hair structure) که تشکیل دهنده آن هستند، بحث شد. از این پس توضیحاتی درباره نحوه رشد موها آمده است.

ساختمان اصلی مو از چه موادی تشکیل شده است؟

تقریباً تمام سطح بدن با موها پوشیده شده است به جز چند ناحیه مانند کف دست، کف پا و نواحی مخاطی لب‌ها و اندام تناسلی خارجی. بیشتر اینها موهای زائد ریز و بی رنگ هستند. موهایی که در چندین نواحی مانند پوست سر، ابروها و مژه‌ها قرار دارند، ضخیم‌تر، بلندتر و رنگدانه شده هستند و به آنها موهای انتهایی می‌گویند. انسان تقریباً ۵ میلیون فولیکول مو دارد و ۱۰۰۰۰۰ عدد از آنها روی پوست سر قرار دارند.

در این بخش، به بررسی مواد اصلی که ساختمان موها را تشکیل می‌دهند می‌پردازیم. این مواد بسیار مهم هستند و به عنوان یک عامل کلیدی در سلامت و زیبایی موها ایفای نقش می‌کنند. برای داشتن موهای سالم و قوی، شناختن این مواد اساسی است.

کراتین: ستون اصلی موها

یکی از مواد اصلی که ساختمان اصلی موها را تشکیل می‌دهد، کراتین است. این پروتئین باعث ایجاد ساختار و استحکام در موها می‌شود.

پیگمنت‌ها: رنگ موها

پیگمنت‌ها نیز یکی از مواد مهم در ساختمان موها هستند. این مواد به موها رنگ می‌دهند و می‌توانند آنها را از نظر ظاهری متفاوت کنند. هرچه میزان پیگمانت در موها بیشتر باشد، رنگ موها غنی‌تر و جذاب‌تر خواهد بود.

روغن‌های طبیعی: نرمی و لطافت موها

روغن‌های طبیعی نیز به ساختمان موها کمک می‌کنند. این روغن‌ها باعث تغذیه  موها می‌شوند و آنها را نرم و لطیف می‌کنند.

ساختار مو

مو از دو ساختار مجزا تشکیل شده است: فولیکول – قسمت زنده واقع در زیر پوست و ساقه مو – قسمت غیر زنده کاملاً کراتینه شده بالای سطح پوست. عضله راست کننده، بین ناحیه برآمدگی مو و محل اتصال در مو اپیدرمی قرار می‌گیرد. در بالای محل قرارگیری عضله راست کننده، غدد سباسه و در برخی مناطق خاص، غدد آپوکرین به داخل فولیکول باز می‌شوند.

ساختار ساقه

ساقه مو از سه لایه تشکیل شده است: کوتیکول، کورتکس و در موارد خاص مدولا. سلول‌های کوتیکول مسطح و مربعی شکل به طور محکم به سلول‌های قشر پوست چسبیده‌اند. حرکات محیطی سلول‌های کوتیکول، جهت لبه آزاد دیستال را به سمت بالا می‌کند و باعث همپوشانی گسترده می‌شود. این تطبیق‌ها بسیار مهم هستند. آنها با در هم تنیدگی با سلول‌های کوتیکول غلاف داخلی ریشه، به لنگر انداختن فولیکولی موهای در حال رشد کمک می‌کنند. این سطوح آغشته شده همچنین حذف آلودگی و سلول‌های پوسته پوسته شده از پوست سر را تسهیل می‌کند. کوتیکول همچنین دارای خواص محافظتی می‌باشد.

چرخه رشد مو

مو شامل چندین چرخه است که با اتمام این چرخه موهای جدید شروع به رشد می‌نمایند. هر تار از موها این مراحل را می‌پیماید. تا زمانی که سلول‌های جدید در داخل ریشه موها رشد می‌کنند، موها رشد کرده و به اندازه و طول آنها اضافه خواهد شد. به این مرحله، مرحله آناژن گفته می‌شود که تقریبا ۹۰% رشد موها در این مرحله اتفاق می‌افتد.

رشد موها با توجه به اندام مورد نظر متفاوت است بطور مثال رشد موهای موجود بر سر ممکن است تا چندین سال به طول انجامد و طول آنها به بیش از یک متر برسد این در حالی است که رشد مژه و ابروها تنها حدود ۱۰۰ الی ۱۵۰ روز طول خواهد کشید.
پس از اینکه رشد به پایان رسید، ریشه مو از پاپیلا جدا می‌شود. با جدا شدن ریشه از پاپیلا، مرحله کاتاژن آغاز می‌شود به مدت ۲ الی ۴ هفته ادامه دار است.
پس از آنکه موها بطور کامل از پاپیلا جدا شوند، جریان خون قطع شده و مرحله استراحت آغاز می‌شود که نام دیگر این مرحله تلوژن است. با آغاز این مرحله مو از پوست سر خارج شده  و فرو میریزد. این مرحله ممکن است چند ماه طول کشیده تا موهای جدیدی شروع به رشد نماید.
سلول‌های موهای جدید از مکان و فضاهای خالی شروع به رشد نموده و موی جدید مراحل رشد مو را مجدداً آغاز می‌نماید.
شما می توانید با مراجعه به ” کلینیک تخصصی پوست و مو و زیبایی هلیا ” و مشورت با متخصصین مجرب این کلینیک پوست و مو از قیمت خدمات زیبایی خود مطلع شوید. جهت مشاوره با شماره ۰۲۱۷۹۵۴۷ تماس بگیرید.
همچنین شما عزیزان میتوانید از طریق سیستم چت آنلاین وب سایت، از مشاوره آنلاین بهره مند شوید. کاشت مو و ابرو در این کلینیک توسط پزشک مطرح کشور دکتر حمیدرضا خراسانی صورت می گیرد.