هر کدام از مواد معدنی، ویتامین‌ها و مواد مغذی نقش بزرگی در سلامت روح و جسم انسان ایفا می‌کنند. گروه ویتامین B که متشکل از هشت ماده مغذی اساسی است در سلامتی بسیاری از ارگان‌ها و سیستم کلی بدن نقش مهمی را ایفا می‌نماید. این گروه اگرچه می‌توانند در بدن با هم کار کنند، اما عملکردهای منحصر به فرد خود را نیز انجام می‌دهند. در این مقاله به بررسی عملکرد ویتامین B در بدن و اهمیت و تأثیرات برخی منابع مهم غذایی، می‌پردازیم. همچنین به علائم کمبود ویتامین B نیز نگاهی اجمالی داریم.
ویتامین B چیست؟
گروه ویتامین B برای عملکرد صحیح سلول‌ها از اهمیت زیادی برخوردار هستند. آنها به بدن کمک می‌کنند تا غذا را به انرژی (متابولیسم) تبدیل کند، سلولهای جدید خون ایجاد کند و سلولهای سالم پوست، سلولهای مغزی و سایر بافتهای بدن را حفظ کند.
گروه ویتامین B اغلب در همه غذاها با هم یافت می‌شود و افراد با خوردن انواع غذاهای مغذی می‌توانند به اندازه کافی این ویتامین را دریافت کنند. با این حال، می‌توان از مکمل‌ها نیز برای تأمین ویتامین B استفاده کرد.
در صورت عدم دریافت مقدار کافی ویتامین از رژیم غذایی یا مکمل‌ها، افراد دچار کمبود ویتامین ب می‌شوند. همچنین اگر بدن نتواند مواد مغذی را به درستی به دلیل شرایط خاص بیماری یا داروهای خاصی جذب کند، ممکن است دچار آسیب‌های جدی شوند.
چرا ویتامین B مهم است؟
آیا هرگز به این نکته توجه کرده‌اید که چرا پزشکان همیشه به شما می‌گویند رژیم غذایی سالم و متعادلی را حفظ کنید؟ متعادل از این منظر که شما با یک نوع ماده غذایی نمی‌توانید تمام نیازهای بدن خود را تأمین کنید. برای رشد سلول‌ها و عملکرد بهینه بدن و سلامت آن شما به گروه‌های مختلف از مواد غذایی و ویتامین‌ها در کنار یک دیگر نیاز دارید و کمبود هر کدام می‌تواند ضررهای جبران ناپذیر و خطرات غیر قابل تصوری را برای سلامت در پی داشته باشد.
این نکته بدون شک در مورد ویتامین B که یکی از مهره‌های اساسی برای حفظ سلامت سلول و حفظ انرژی شما هست نیز صدق می‌کند. هر کدام از انواع ویتامین B وظیفه و کارایی خاصی دارند. علاوه بر این، هر کدام از آنها در منبع غذایی خاصی یافت می‌شوند.
به عنوان مثال ویتامین B-12 در درجه اول در گوشت و لبنیات وجود دارد، B-7 و B-9 و تا حدی B-1 در میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شوند. کمبودهای هر یک از اینها می‌تواند منجر به مشکلات زیادی برای سلامتی شود.
بعضی اوقات با تشخیص و تجویز پزشک می‌توان مکمل مصرف کرد. گروه‌های خاصی مانند افراد مسن و زنان باردار نیاز دارند مقادیر بیشتری از برخی ویتامین‌های B را مصرف کنند.
همچنین شرایط خاص مانند بیماری کرون، بیماری سلیاک، HIV و سوء مصرف الکل می‌تواند منجر به جذب ضعیف ویتامین B شود. علائم کمبود بستگی به نوع ویتامین B دارد. به طور کلی می‌تواند از خستگی و سردرگمی تا کم خونی یا در خطر افتادن سیستم ایمنی بدن باشد. همچنین ممکن است بصورت مشکلات پوستی ایجاد شود.
انواع ویتامین B و مواد غذایی حاوی آنها
هشت نوع ویتامین ب وجود دارد که هرکدام عملکرد خاص خود را دارند: تیامین یا B-1، ریبوفلاوین یا B-2، نیاسین یا B-3، اسید پانتوتنیک یا B-5، ویتامین B-6، بیوتین یا B-7، فولات یا B-9، ویتامین B-12 که به همه آنها با هم مجموعه ویتامین B می‌گویند.
- تیامین B-1: قلب، کبد، کلیه و مغز همگی حاوی مقادیر زیادی تیامین هستند. بدن به تیامین نیاز دارد، تجزیه مولکول‌های قند (کربوهیدرات) از مواد غذایی، تولید اسیدهای چرب مفید و هورمونهای خاص توسط این گروه ویتامین B انجام می‌شود که در غلات کامل و نان غنی شده، آجیل و مغزها، ماکارونی و برنج، صدف و ماهی قزل آلا، حبوبات و دانه سویا یافت می‌شود.
- ریبوفلاوین یا B-2: ریبوفلاوین برای تولید انرژی به بدن بسیار مفید است. گوشت، غلات صبحانه غنی شده، جو دوسر، ماست و شیر، قارچ و بادام این ویتامین ب را دارا هستند.
- نیاسین یا B-3: بدن نیاسین را به کوآنزیمی به نام NA تبدیل می‌کند، که مسئول بیش از ۴۰۰ واکنش مختلف آنزیمی در بدن است که این آنزیم‌ها به تغییر کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها به شکلی که بدن بتواند از آنها استفاده کند، کمک می‌کنند. غلات به صورت چشمگیری از این ماده مغزی برخوردارند.
- اسید پانتوتنیک یا B-5: اسید پانتوتنیک برای ایجاد کوآنزیم‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌های جدید لازم است. گلبولهای قرمز از این ماده برای تأمین انرژی و سوخت و ساز استفاده می‌کنند. جگر گاو، انواع قارچ، تخمه آفتابگردان، آووکادو منبع غنی آن هستند.
- ویتامین B-6 یا پیریدوکسین: این ویتامین به طرز شگفت انگیزی در بیش از ۱۰۰ واکنش آنزیمی بدن نقش دارد. بدن بیش از هر چیزی برای تجزیه کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها، رشد و عملکرد بهینه مغز و سیستم ایمنی به غذاهایی با ویتامین B-6 نیاز دارد. غنی ترین منابع حاوی آن عبارتند از: نخود، ماهی تن و سالمون، مرغ، انواع سیب زمینی و غلات غنی شده.
- فولات یا B-9 : ویتامین فولات در آووکادو و برخی از نانهای غنی شده با آن وجود دارند. تقسیم سلولی مناسب به ویژه در مادران باردار به مصرف این ماده بستگی دارد.
- ویتامین B-12 : این ویتامین حاوی کبالت که به آن کوبالامین نیز گفته می‌شود، است. بدن به ویتامین B-12 برای ایجاد گلبولهای قرمز، عملکرد بهینه مغز و اعصاب نیاز دارد. صدف، ماهی، شیر، ماست و گوشت حاوی این ماده هستند.
مزایای مصرف ویتامین B
مزایا و موارد استفاده مکمل‌های ویتامین B پیچیده است اما در یک نگاه کلی اگر فردی شرایط ذکر شده در زیر را داشته باشد، مصرف ویتامین‌های گروه B مفید هستند:
- میگرن: برخی تحقیقات نشان می‌دهد که گروه ویتامین B می‌تواند به جلوگیری از میگرن کمک کنند؛ ویتامین B-6 و B-9 و B-12 می‌تواند با تأثیر بر اختلال در میتوکندری، که در سطح سلولی رخ می‌دهد، مانع از میگرن شود.
- افسردگی و اضطراب: ثابت شده است میزان مصرف ویتامین B-12 نقش مهمی در پیشرفت یا کاهش افسردگی و اضطراب دارد و مواد غذایی دارای این ویتامین داروی طبیعی ضد افسردگی به شمار می‌روند.
- زخم های پوستی: انواع ویتامین B در بهبودی اوضاع پوست به ویژه سرعت گرفتن بهبود زخم بسیار کمک کننده هستند.
- کاهش ریزش مو: همچنین طی تحقیقات متعددی ثابت شده است که برای داشتن موهای سالم در کنار پوست سالم باید از ویتامین ب به مقدار کافی در رژیم غذایی خود گنجاند.
نکته انتهایی:
برای تشخیص کمبود ویتامین ب (vitamin-B) یا مصرف مکمل‌های حاوی آن معیار تشخیص خود شما نیستید و بهتر است با مشورت و معاینه پزشک برای این کار اقدام نمایید تا در صورت تأیید بتوانید از مزایای بی پایان این ماده اساسی و حیاتی برای بهبود سلامت و کیفیت زندگی خود بهره لازم را ببرید.
شما می‌توانید با مراجعه به ” کلینیک تخصصی پوست و مو و زیبایی هلیا ” و مشورت با متخصصین مجرب این کلینیک پوست و مو از قیمت خدمات زیبایی خود مطلع شوید. جهت مشاوره با شماره ۰۲۱۷۹۵۴۷ تماس بگیرید.
همچنین شما عزیزان می‌توانید از طریق سیستم چت آنلاین وب سایت، از مشاوره آنلاین بهره‌مند شوید. کاشت مو و ابرو در این کلینیک توسط پزشک مطرح کشور دکتر حمیدرضا خراسانی صورت می‌گیرد.
